ΟΡΕΙΝΗ ΣΙΘΩΝΙΑ, Ν.ΜΑΡΜΑΡΑΣ-ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ-ΠΥΡΟΦΥΛΑΚΙΟ

Κυριακή 2 Οκτωμβρίου 2016

Βαθμός δυσκολίας Α (+) εώς Β (2ο μέρος)

Η αναχώρηση θα γίνει στις 08:00 από τα γραφεία του Ε.Ο.Σ. Θεσ/νίκης στην Τσιμισκή με Καρόλου Ντήλ 19. Γύρω στις 10:00 θα φτάσουμε στον Ν.Μαρμαρά Χαλκιδικής απ’ όπου θα ξεκινήσει η πορεία μας, από το επίπεδο σχεδόν της Θάλασσας.

Η διαδρομή κινείται αρχικά μέσα σε ρέμα, ενώ κατόπιν έχουμε βαθμιαία αύξηση του υψομέτρου σε λόφους χαμηλής κλίσης σε ένα περιβάλλον που βρίθει από χαμηλή θαμνώδη βλάστηση. Σταδιακά θα εισχωρούμε στο τυπικό για την περιοχή, μεσογειακό δάσος χαλέπιου πεύκης, ενώ η κλίση του εδάφους θα ομαλοποιείται, προκειμένου να καταλήξουμε στον αγροτικό δρόμο, που μετά από 2 ώρες περίπου πορείας θα μας οδηγήσει στο ημιορεινό χωριό «Παρθενώνας» σε υψόμετρο περίπου 350 μέτρων.Η σήμανση του μονοπατιού είναι ικανοποιητική. Θα έχουμε διανύσει ήδη περίπου 7 χιλιόμετρα πορείας.

Στον Παρθενώνα, θα γίνει ολιγόλεπτη στάση για ανασύνταξη της ομάδας, ενώ όσοι δεν επιθυμούν να ακολουθήσουν μπορούν να σταματήσουν στο χωριό, που διαθέτει κάποιες ικανοποιητικές επιλογές σε ταβέρνες και καφέ.

Εδώ θα συσταθεί η δεύτερη ομάδα, όπου θα συνεχίσει μέχρι την κορυφή του Ίταμου, το «Δραγουντέλη», όπου βρίσκεται και πυροφυλάκιο της πυροσβεστικής υπηρεσίας για την περιοχή της Σιθωνίας. Θα ακολουθήσουμε αρχικά τον δασικό δρόμο που μας οδηγεί έξω από το χωριό, με ένα τοπίο κατάφυτο από πευκά, κουμαριές και παλιούς οπωρώνες των κατοίκων, ενώ σταδιακά θα αρχίσουμε να ανηφορίζουμε προκειμένου να κερδίσουμε υψόμετρο για να εισχωρήσουμε μέσα σε έναν σχετικά «απότομο» για τα δεδομένα της περιοχής νεροφαγωμένο αγροτικό δρόμο που μετά από 2,5 περίπου ώρες θα μας οδηγήσουν στην θέση «Πυροφυλάκιο» στην κορυφή του Όρους Ίταμος, απ΄ όπου θα μπορέσουμε έαν έχει καθαρή ατμόσφαιρα να απολαύσουμε την θέα της Χερσονήσου εώς την Συκιά, το νησάκι «Κέλυφος» στον Ν. Μάρμαρά, τα τοπία τόσο στον Σιγγιτικό, όσο και στον Τορωναίο κόλπο, και εάν είμαστε τυχεροί την «μεγαλοσύνη» του «Άθω».

Η κατάβαση για το χωριό «Παρθενώνας» απ’ όπου θα αναχωρήσουμε θα γίνει από το ίδιο μονοπάτι.

Η αναχώρηση μας θα γίνει γύρω στις 18:30 με 19:00 από τον Παρθενώνα.

Τιμή συμμετοχής 13,00€

Εξοπλισμός: αντηλιακό, αλλαξιά ρούχα, αδιάβροχο/αντιανεμικό, καπέλο, μπατόν, ατομικά τρόφιμα καθώς και τουλάχιστον 2 lt νερού.

Βάση των προβλέψεων προς το παρόν αναμένεται να έχουμε σχετικά ψύχρα εκείνη την ημέρα, οπότε καλό είναι να διαθέτουμε μαζί μας και κάποιο ζεστό πανωφόρι (ζακέτα fleece, Primaloft, goose down)


Αρχηγοί
Δημήτριος Χρήστος Σιώτας τηλ. 6946908969

Η περιοχή του «Ίταμου» είναι ένας σημαντικό οικοσύστημα, ενταγμένο στο πλαίσιο “Natura 2000”, οπότε είναι καλό να έχουμε υπόψην μας ορισμένα στοιχεία:
Στα χαμηλότερα υψόμετρα του Ίταμου κυριαρχούν γεωργικές καλλιέργειες με ξηρικά είδη και οι χαμηλές πλαγιές καλύπτονται από ελαιώνες, οι οποίοι πολλές φορές αναμιγνύονται με την χαλέπιο πεύκη, ενώ σε διάφορες θέσεις, κυρίως στο νότιο και δυτικό τμήμα της περιοχής, εμφανίζονται μικροί ή μεγαλύτεροι βοσκότοποι.
Τα δάση της χαλεπίου πεύκης καταλαμβάνουν τη μεγαλύτερη περιοχή του Ίταμου (περίπου το 43%), με μεγάλη πυκνότητα στο βόρειο και ανατολικό τμήμα του όρους ενώ μερικές φορές φθάνουν μέχρι και τη θάλασσα. Με την επίδραση της φωτιάς και της βόσκησης στην περιοχή, τα δάση αυτά παρουσιάζουν διαφορετική δομή και ηλικιακή κατανομή στις διάφορες θέσεις. Έτσι, στα ανατολικά και δυτικά, τα δάση της χαλεπίου πεύκης είναι περισσότερο νεαρά, με διάσπαρτα γέρικα άτομα και εμφανίζονται περισσότερο ανοικτά ενώ στα βόρεια του Ίταμου τα δάση της χαλεπίου πεύκης είναι περισσότερο πυκνά και σε πολλές θέσεις όπως στα περίχωρα της Βουρβουρούς, εμφανίζονται γέρικες συστάδες.
Τα δάση της κουκουναριάς καταλαμβάνουν πολύ μικρή έκταση και σχηματίζουν αμιγείς αλλά και μικτές συστάδες με χαλέπιο πεύκη. Η μαύρη πεύκη καταλαμβάνει μικρή περιοχή στον Ίταμο, στην κεντρική ορεινή ζώνη. Τα δάση σχηματίζουν πυκνές και κατά θέσεις γέρικες συστάδες, οι οποίες προσφέρουν ιδανικούς χώρους φωλιάσματος για αρπακτικά πουλιά. Ανάμεσα στα δάση εμφανίζονται πολλές βραχώδεις εξάρσεις, δημιουργώντας μία σημαντική ποικιλομορφία στο οικοσύστημα. Μέσα στη ζώνη της μαύρης πεύκης εμφανίζονται λίγα δέντρα του ιτάμου, το γηραιότερο από τα οποία είναι πιθανώς 2.000 ετών.
Η χλωρίδα της χερσονήσου της Σιθωνίας περιλαμβάνει 1.114 φυτικά είδη, 44 από τα οποία είναι τα πιο σημαντικά για την περιοχή Ίταμος. Ειδικότερα, 10 είδη είναι ελληνικά ενδημικά, 12 είδη είναι βαλκανικά ενδημικά και 22 ευρύτερης εξάπλωσης. Συνολικά 19 είδη της περιοχής υπόκεινται σε κάποιο καθεστώς προστασίας, όπως το Π.Δ. 67/1981, και αξίζει να σημειωθεί ότι τα 8 από αυτά ανήκουν στην οικογένεια των ορχιδοειδών. Ορισμένα από τα είδη αυτά είναι : Taxus baccata, Campanula lavrensis, Dianthus chalcidicus, Centaurea huljakii, Malcolia macrocalyx, Pancratium maritimum, Celtis turnefortii, κ.α.
Τα δάση του Ίταμου, οι βραχώδεις εξάρσεις αλλά και οι υγρές περιοχές αποτελούν ιδανικούς χώρους διατροφής, φωλιάσματος και ξεκούρασης πολλών ειδών της ορνιθοπανίδας, η οποία αριθμεί συνολικά 105 είδη (υδρόβια, θαλασσοπούλια, αρπακτικά και καθαρώς δασικά είδη). Ενδεικτικά ορισμένα από αυτά είναι : ο Αρτέμης, ο Πελαργός, ο Σφηκιάρης, ο Φιδαετός, ο Τσίφτης, ο Βαλτόκιρκος, η Αετογερακίνα, ο Κραυγαετός, ο Χρυσαετός, ο Σταυραετός, ο Μαυροπετρίτης, το Χρυσογέρακο, ο Μπούφος, ο Παρδαλοκεφαλάς. Μεγάλο ποσοστό των ειδών που εμφανίζονται στο όρος Ίταμος, προστατεύεται από διεθνείς συμβάσεις και οδηγίες (20 είδη περιλαμβάνονται στην Οδηγία 79/409 και 65 είδη στη Σύμβαση της Βέρνης).
Αξιόλογος είναι και ο αριθμός των ειδών των θηλαστικών που έχουν παρατηρηθεί στον Ίταμο όπως ο Ασβός, ο Λύκος, το Τσακάλι, το Αγριογούρουνο, το Πετροκούναβο, η Νυφίτσα, η Αγριόγατα, το Ζαρκάδι και το Ελάφι. Ειδικότερα για το Ελάφι, έχει σχεδόν εξαφανισθεί και πιστεύεται ότι έχουν απομείνει μόνο ελάχιστα άτομα Στην περιοχή απαντούν επίσης 8 είδη αμφιβίων (Σαλαμάνδρα, Κοινός τρίτωνας, Μπομπίνα, Πράσινος φρύνος, Χωματόφρυνος, Δενδροβάτραχος, Ευκίνητος βάτραχος και Λιμνοβάτραχος), και 4 είδη ερπετών (η χελώνα Testudo hermanni, οι σαύρες Lacerta virides και Ρodarcis muralis και το φίδι Natrix tesselata). Όσον αφορά στην ιχθυοπανίδα, βρέθηκε μόνο ένα σημαντικό είδος ψαριού, το Barbus plebejus, το οποίο ζει σε ποτάμια και κυρίως σε περιοχές με μέτρια ή ισχυρή ροή, ανάμεσα στις πέτρες. Η πανίδα των ασπόνδυλων αν και λιγότερο γνωστή από αυτή των σπονδυλωτών, είναι εξίσου σημαντική και περιλαμβάνει 14 είδη κολεόπτερων και 8 είδη λεπιδοπτέρων.
Ο ΠΟΛΛΑΠΛΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΙΤΑΜΟΣ
Η περιοχή Ίταμος Σιθωνίας, η οποία αποτελεί "τόπο κοινοτικού ενδιαφέροντος" βάσει του Δικτύου ΦΥΣΗ 2000, χαρακτηρίζεται από υψηλή βιοποικιλότητα τοπίων, οικοτόπων, ειδών φυτών και ζώων. Ο Ίταμος αποτελεί ένα πολύτιμο οικοσύστημα με πλήθος λειτουργιών και αξιών όπως: προστατευτικές (η προστασία του εδάφους από τη διάβρωση, η μείωση των θορύβων, η μείωση της ταχύτητας των ανέμων, κ.α.) φυσικές (διατήρηση της βιοποικιλότητας ειδών, της γενετικής ποικιλότητας, κ.α.), πολιτιστικές (αναψυχή, τουρισμός, εκπαίδευση) και παραγωγικές (παραγωγή ξύλου, μελιού, ρητίνης κ.α.) Ορισμένες από τις λειτουργίες αυτές είναι οι ακόλουθες:
Ρύθμιση του κλίματος:
Το δάσος με τη φυλλωσιά των δέντρων του, απορροφά, αντανακλά και διαχέει την ηλιακή ακτινοβολία. Έτσι το φως μέσα στο δάσος δεν είναι μόνο πιο απαλό αλλά και πλουσιότερο σε ηλιακή ακτινοβολία με αποτέλεσμα να παρέχει συνθήκες ηρεμίας και γαλήνης στους επισκέπτες. Τα δάση επίσης έχουν ρυθμιστικό ρόλο, μετριάζοντας τις ακραίες θερμοκρασίες.
Ρύθμιση του υδρολογικού κύκλου:
Το υδατικό ισοζύγιο των δασικών εδαφών αποτελείται από τα "έσοδα", τα οποία εξαρτώνται από το ύψος των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων (βροχή, χιόνι, κ.α.) και από τις "δαπάνες" του ίδιου του δάσους που είναι, η συγκράτηση νερού από τη φυλλωσιά των δέντρων, η κατανάλωση νερού από τα δέντρα και τους θάμνους, η επιφανειακή απορροή του νερού, ο εμπλουτισμός των υπογείων υδροφορέων, η εξάτμιση του νερού από το έδαφος και η κατανάλωσή του από τη βλάστηση του εδάφους. Ειδικότερα το δάσος πέρα από τη ρυθμιστική του επίδραση στην απορροή του νερού, δρα και ως φυσικό φίλτρο βελτιώνοντας την ποιότητα του νερού που απορρέει από αυτό.
Αντιδιαβρωτική λειτουργία:
Ο μεγαλύτερος εχθρός του εδάφους, ιδιαίτερα σε ορεινές χώρες όπως η Ελλάδα, είναι η διάβρωση. Στα δάση μειώνεται κατά πολύ ο κίνδυνος της διάβρωσης του εδάφους γιατί μειώνεται η ένταση της βροχής που διαπερνά τη φυλλωσιά των δέντρων και επίσης το ριζικό τους σύστημα μπορεί να συγκρατεί το έδαφος.
Τροποποίηση της σύνθεσης και κίνησης του αέρα:
Το δάσος λειτουργεί ως "βιολογικό φράγμα" στους ρύπους, συγκρατώντας τα στερεά σωματίδια (σκόνη). Επίσης λειτουργεί ως εμπόδιο στην κίνηση του αέρα και μπορεί να μεταβάλλει την ταχύτητα, την κατεύθυνση και τη δομή των ανέμων τόσο στο εσωτερικό του όσο και στην ευρύτερη περιοχή του.
Δέσμευση ηλιακής ακτινοβολίας - Στήριξη τροφικών αλυσίδων.:
Τα δασικά σε σχέση με άλλα χερσαία φυσικά οικοσυστήματα, παρουσιάζουν τον μεγαλύτερο βαθμό αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας. Επίσης τα δάση στηρίζουν τις τροφικές αλυσίδες, προσφέροντας τροφή και καταφύγιο σε σημαντικό αριθμό ειδών.